هوش هستیگرا چیست و چگونه میتوانم این هوش را در کودکم تقویت کنم؟
فهرست مطالب مقاله
هوش هستیگرایی یکی از مفاهیم مهم در رشد و توسعه انواع هوشهای کودکان است. هوش هستیگرا یکی از انواع هوش های چندگانه گاردنر میباشد که به تازگی کشف شده است
نهمین هوش از هوش های چندگانه هوارد گاردنر، هوش هستی گرا یا وجودی نام دارد. او پس از معرفی هوشهای هشت گانه خود، تحقیقات خود را ادامه داد و متوجه شد که بخشی از ویژگی ها و صفاتی که افراد مختلف از آن برخوردار هستند، شامل هیچ یک از هوشها نمیشوند اما میتوان آنها را در دستهای جداگانه مطرح کرد. در راستای همین مسئله هوش هستی گرا و بعد از آن هوش اخلاقی را مطرح کرد تا تحقیقات و نظریه خود را تکمیل کند. به طور کلی، هوش هستیگرا به عنوان یکی از جنبه های هوش، نشان دهنده توجه فراگیر و عمیق به جزئیات، احساس شدید دقت و توانایی در درک جهان میباشد.
این مقاله 7 دقیقه از زمان شما را به خود اختصاص میدهد. در این مقاله قصد داریم به بررسی مفهوم هوش هستیگرا در کودکان، رشد و توسعه آن، و همچنین اثرات آن بر عملکرد و رشد کودکان بپردازیم و تکنیکهایی را برای تقویت این هوش در کودکان بیان کنیم. پس، پیشنهاد میکنم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
هوش هستی گرا چیست؟
آیا تا به حال فرزند شما سوالاتی مانند سوالات زیر، از شما پرسیده است؟
- خدا کیست و چگونه به وجود آمده است؟
- انسان بعد از مرگ کجا میروند؟
- زندگی بعد از مرگ چگونه است؟
- جهان هستی کِی و چگونه به وجود آمده است؟
- و …
کنجکاوی در مورد همچین مسائلی و به دنبال پاسخی برای آن بودن یکی از نشانههای داشتن هوش هستیگرای بالا میباشد. کودکانی که از داشتن هوش هستی گرا برخوردار هستند از پرسیدن چنین سوالاتی هیچ ترسی ندارند و خیلی راحت آنها را بیان میکنند و همیشه در تلاش هستند تا در موقعیت های مختلف جواب این سوالات را پیدا کنند. موضوعاتی مانند مرگ و زندگی، عدالت و برابری، جهان هستی، و … همیشه جالب و حتی گاهی اوقات مبهم است. طبق تحقیقات هوارد گاردنر کودکان و یا افرادی که از این نوع هوش برخوردار هستند همیشه یک علامت سوال بزرگ در ذهنشان دارند و در تلاشند تا از دنیای مادی فراتر بروند تا پاسخ سوالاتشان را پیدا کنند.
کودکانی که از هوش هستیگرای بسیار بالایی برخوردار هستند، چیزهایی مثل زندگی، مرگ، عدالت و برابری براشون هم جالب و هم مبهم است. همیشه در ذهنشان یک چرا و علامت سوال بزرگ دارند. این هوش در فیلسوف ها، کیهان شناسان، رهبران و مربیان حرفه ای یوگا زیاداست. هستی گرا به شما کمک می کند یک حرفه ای بشوید چون که باعث می شود ذهنتان از دنیای مادی فراتر رود. جالب است، نه؟
افرادی که دارای این هوش هستند، بسیار عمیق هستند و می توانندحکمت خیلی از اتفاق های زندگی را متوجه بشوند، آنها تمایل به طرح و جست و جوی پاسخ به پرسش های بزرگ و بنیادین، درباره وجود خود و هستی دارند و هم چنین توانایی و قابلیتی خاص در درک دیگران و جهان اطراف و رعایت قوانین اخلاقی و ارزش های اجتماعی در جامعه دارند.
این افراد نگاه عمیق تری به زندگی دارند؛ مجذوب سوالات زندگی، مرگ و جهان پس از مرگ می شوند؛ می توانند ماورای احساسات و پدیده ها را توضیح دهند؛ تمایل دارند در عالم معنا باشند. افراد با هوش هستی گرای بالا دارای تصوری عمیق از زندگی و یا سوالات بزرگتری درباره هستی انسان مانند زندگی و چرا متولد می شویم، چرا میمیریم و یا ما چطور اینجا هستیم مطرح می کنند.
ویژگیهای کودکان با هوش هستی گرا:
- ساعتها به فکر فرو میروند و در مورد جنبهها و ابعاد مختلف وجود انسان بحث میکنند.
- وقتی سؤالی از آنها پرسیده میشود ترجیح میدهند با دید باز به قضیه نگاه کنند و به چزئیات غیر ضروری توجه چندانی نشان نمیدهند.
- هنگام تصمیمگیری جوانب مختلف را در نظر میگیرند و به میزان تأثیر حرف هایشان بر دیگران توجه میکنند.
- علاقه زیادی به مباحث فلسفی و دینی دارند.
- به اخلاق و ارزشهای اجتماعی اهمیت ویژه ای نشان میدهند.
- با افرادی دوست میشوند که ارزشها و اخلاقیات مشابه داشته باشد.
- این سؤال که بعد از مرگ چه اتفاقی میافتد و قبل از تولد کجا بودهایم، اغلب اوقات ذهن آنها را درگیر میکند.
- جداشدن از افکار و لذت بردن از فعالیتهای پوچ و بیهوده برای آنها بسیار سخت است.
تشخیص هوش هستی گرا در کودکان:
1- خلاقیت
کودکانی که هوش هستی گرای بالایی دارند؛ معمولا در حل مسائل توانایی بسیار بالایی دارند و خیلی راحت میتوانند برای مسائل پیش روی خودشان راه حلهای نوآورانه ارائه دهند. آنها می توانند بین مفاهیم مستقل ارتباط پیدا کنند
2- تمایل به یادگیری عمیق
این کودکان به دنبال دانش بیشتر و مفاهیم عمیق تری میباشند. به شدن به مطرح کردن سوالات پیچیده و دشوار علاقه مند هستند و دوست دارند تا با تحلیل های دقیق و عمیق به سوالاتشان پاسخ داده شود. کودکان با هوش هستی گرای بالا علاقه زیادی به یادگیری و دستیابی به اطلاعات دارند. آنها علاقه مند به خواندن کتب، پرسیدن سوالات و کشف جدیدترین دانسته ها هستند.
3- حساسیت اجتماعی
کودکان هوش هستی گرا معمولاً احساسات و نیازهای اجتماعی قوی تری دارند. آنها ممکن است درک عمیق تری از احساسات دیگران داشته باشند و بهتر بتوانند با دیگران همراهی و همدردی کنند.
4- تمایل به بحث های فلسفی
معمولاً این پرسش ها را زیاد از زبان افراد با هوش هستی گرای بالا میشنوید:
من کیستم؟ چگونه به وجود آمده ام؟ این جهان چگونه پدید آمده است؟ خدا کیست؟ در نهایت سرنوشت انسان ها چه خواهد شد و…
البته تقریباً همه انسان ها کنجکاوی کمی نسبت به این مسائل در وجودشان هست و نباید این کنجکاوی را نشانه ای برای هوش هستی گرای بالا دانست. افراد دارای این هوش تقریباً تا ابد ذهنشان درگیر این سوالات خواهد بود و بیش از همه به دنبال آن ها هستند.
5- علاقه به زندگی، مرگ و دنیای پس از آن
به نظر میرسد که بچه هایی که از هوش هستی گرا برخوردار هستند، گویی حس ششم دارند. این کودکان ممکن است بسیار شهودی و بابصیرت باشند. آنها معمولا سؤالاتی بنیادین مربوط به معنویت، زندگی و مرگ را مطرح میکنند و گاهی اوقات حتی به آنها پاسخ میدهند. برخی از سوالات این کودکان چنین است:
- چرا من اینجا هستم؟ ما چرا اینجا هستیم؟
- حیوانات میتوانند ما را درک کنند یا آیا حیوانات به بهشت و جهنم میروند؟
- آیا واقعا ارواح وجود دارند؟
- بعد از مرگ به کجا میرویم؟
- چرا بعضیها خوب و بعضیها بد هستند؟
- آیا حیات در سیارات دیگر وجود دارد؟
- بهشت کجاست؟
- خدا کجا زندگی میکند؟
این کودکان، معمولا در پرسیدن سؤالاتی بینادین که بزرگسالان نمیتوانند به آنها پاسخ دهند، اصرار میورزند.
6- صحبت های بزرگتر از سن خود
یکی دیگر از ویژگی های کودکانی که از هوش هستی گرای بالایی برخوردار هستند ، حکیمانه صحبت کردن است. این کودکان به گونه ای صحبت میکنند که انگار بیشتر از سن خود متوجه اتفاقات اطراف هستند و از ادبیاتی استفاده میکنند که توجه همه را جلب میکنند. این کودکان برای صحبت کردن از مفاهیمی خاص استفاده میکنند و سطح کلامشان به وضوح بالاتر و حکیمانه تر از همسالانشان است.
تقویت هوش هستی گرا در کودکان
همان طور که در مقاله ی استعدادیابی کودکان نیز ذکر شده، گاردنر ابتدا نظریه هوش های هشت گانه را مطرح کرد و پس از سال ها هوش هستی گرا و اخلاقی را هم به نظریه خود اضافه کرد. به همین علت صرفا راه های تقویت این هوش اندک می باشد اما با استفاده از همین راهکارها می توان این هوش را به خوبی تقویت کرد. تقویت هوش هستی گرا در کودکان به آنها کمک میکند تا از خود و دنیای اطرافشان درک بهتری کسب کنند و تصویر ارزشمند تری از دنیا را در ذهن خود به تصویر بکشند.
- بازدید از مکان های تاریخی و باستانی
- بازدید از یک رصدخانه و آسمان نما
- رویا پردازی کردن و پرورش تفکر انتقادی
- صحبت کردن در ارتباط با ایده های بزرگ و فلسفی
- مدیتیشن و شرکت در کلاس های یوگا
- مطالعه درباره فلسفه و مطالعه زندگی نامه فلاسفه بزرگ
- بررسی ادیان مختلف و نوع زندگی و مرگ پیروان آن ها
- تحقیق و بررسی درباره مسائل تاریخی
- تفکر عمیق درباره طبیعت و جهان هستی
- نگاه به ابعاد مختلف به یک موضوع
معرفی چند بازی و راهکار برای تقویت هوش هستی گرا در کودکان
1- بازی های ذهنی و استراتژیک
برخی بازیها و فعالیتهای ذهنی میتوانند به تقویت هوش هستی گرا کودکان کمک کنند. این بازیها شامل پازلها، سودوکو ، شطرنج و بازیهای استراتژیک هستند. این بازی ها میتوانند شامل بازی های رایانه ای نیز باشند و به تفکر استراتژیک و حل مسئله کودکان کمک کنند. این بازی ها با منسجم نمودن ذهن کودک و نظم دهی به فعالیت ها و همچنین تقویت هوش ریاضی-منطقی، میتواند هوش هستی گرا را در کودک تقویت کند.
2- خواندن کتاب های مرتبط با بحث های فلسفی
خواندن کتابهایی با موضوعات جهان هستی، خدا، منظومه شمسی و … به کودکان کمک میکند تا سطح علمی خود را افزایش دهند و سوالات ذهنیشان را پاسخ دهند. انتخاب کتابهای متنوع در سطوح مختلف سنی و اشتراکگذاری احساسات و تجربیات پس از خواندن هر کتاب میتواند به شدت مفید باشد و همچنین تفکر هوشمندانه را در کودکان تقویت کند. همچنین کودکان میتوانند پس از مطالعه هر کتاب احساساتشان را با شما در میان بگذراند و سوالاتشان را با شما مطرح کنند. آنها را تشویق کنید تا راه حلهای مختلفی برای یک مسئله پیدا کنند و به دقت در نظرگیری جزئیات بپردازند.
3- کاردستی های جهان هستی
ساخت کار دستی به کودک اجازه میدهد تا به صورت ملموس و عینی با پدیده های مختلف ارتباط برقرار کند. یکی از راهکارهای تقویت هوش هستی گرا در کودکان، ساخت کار دستی جهان هستی است. با فرزند خود سعی کنید پدید های مختلف از جهان هستی ( خورشید، ماه، منظومه شمسی، و …) را درست کنید. این کار به کودک شما کمک میکند تا با مسائل مربوط به جهان هستی بیشتر آشنا شود و به سوالات درون ذهنش پاسخ دهد.
4- نقاشی و یا عکاسی
کودکانی که هوش هستی گرای بالایی دارند به کشیدن تصاویر انتزاعی و یا پدیده های طبیعی در جهان هستی علاقه زیادی دارند. ممکن است در نقاشی های خود بگویند که فلان تصویر، تصویری از خداست و یا ممکن است یک سری تصاویر با استفاده از قدرت تخیل خود به تصویر بکشند که با فهم جهان هستی در ارتباط است. همچنین این کودکان به عکاسی نیز علاقه نشان میدهند.
شغل های مناسب کودکان با هوش هستی گرای بالا
-
فیلسوف
-
روحانی و کشیش
-
ستاره شناس
-
کیهان شناس
-
مربی یوگا و مدیتیشن
-
رهبر
-
مشاور دینی
-
روان شناس و روان درمانگر
-
سخنران عمومی
همچنین افراد مشهوری مانند سقراط، افلاطون، عیسی مسیح، مولونا، بودا، ابو علی سینا و … از هوش هستی گرای بالایی برخوردار بودند.
برخی افراد مشهور با هوش وجودی بالا
1- مولانا
مولوی یکی از شاعران و عارفان بزرگ پارسی در اشعار خود مفاهیم هستی گرای زیادی را مطرح کرده است. به عنوان نمونه میتوان به این بیت مشهور از مولوی اشاره کرد که که سوالی کاملا وجودگرایانه را مطرح میسازد.
از کجا آمدهام آمدنم بهر چه بود به کجا میروم آخر ننمایی وطنم
2- سقراط
سقراط، فیلسوف مشهور یونانی، “روش سقراطی” را ابداع کرد، که شامل پرسیدن سؤالات عمیقتر در تلاش برای دستیابی به درک عمیق حقیقت درون یا شناخت معیاری برای تشخیص درست از غلط است.
3- عیسی مسیح
عیسی مسیح به عنوان بنیانگذار یکی از ادیان بزرگ جهان، اعتقاد به موجودی برتر یعنی خدا را مطرح کرد که دارای حقیقت ابدی است.
سخن پایانی
از میان تمامی هوش های دهگانه گاردنر، هوش هستی گرا سخت ترین تعریف و مفهوم را دارد. در واقع این هوش به معنای تمایل انسان به جستجو و طرح سوال درباره خود، خدا و جهان هستی از ازل تا ابد است و تا حدودی انسان را به سوی مسائل ماورایی سوق میدهد. افرادی که دارای این هوش هستند معمولاً به دنبال یافتن پاسخ برای پرسش هایی نظیر معنای زندگی، مفهوم مرگ، دلایل وجود هستی و خدا و… هستند و مدام تلاش میکنند تا پاسخ مناسبی برای این پرسش ها بیابند. تقویت هوش هستیگرا به کودکان کمک میکند تا از خودشان و دنیایی که در آن زندگی میکنند درک بهتری داشته باشند و بتوانند کاری ارزشمند برای آینده شغلی خود به دست بیاورند. کودکانی که از این هوش برخوردار هستند از بصیرت و شهود بالایی برخوردارند و سعی در پرسیدن سوالات عمیقا متفکرانه دارند و دوست دارند که دیدگاه های مختلف افراد در خصوص موارد مختلف را بدانند.
اگر قصد دارید به صورت ویژه در ارتباط با انواع هوشهای چندگانهی گاردنر در کودکان آموزش ببینید و با استعدادهای کودکتان آشنا شوید و متناسب با استعدادهای فرزندتان به او آموزش دهید؛ به شما شرکت در دورهی جامع استعدادیابی کودکان را پیشنهاد میکنیم. در این دوره شما میتوانید نسبت به هر آنچه که برای شناسایی استعداد کودکتان لازم است تسلط پیدا کنید و متناسب با استعدادهایش برای اون بازی یا آموزش های متنوع تهیه کنید.
از اینکه زمان خود را به مطالعه این مقاله اختصاص دادید سپاسگزارم. حال در قسمت نظرات برای ما بنویسید، که شما چه راههای دیگری را برای تقویت هوش هستی گرا در کودکانتان میشناسید؟ آن را با ما به اشتراک بگذارید.
نویسنده: یاسمن وزیرزاده
میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آراء: 0
دیدگاهتان را بنویسید