استعدادیابی کودکان چیست؟

دوره کودکی از نظر رشدی؛ دوره‌ی بسیار حساس و مهم زندگی است. مغز کودکان در این دوره به سرعت در حال رشد و تغییر بوده و قدرت یادگیری در این سنین بسیار بالا می‌باشد. این روند با افزایش سن به مرور کاهش یافته، به طوری که اکثر بزرگسالان درمی‌یابند دریافت مطالب در سنین پایین‌تر برای آن‌ها راحت‌تر بوده و گنجایش سنی برای پردازش مطالب و اطلاعات گوناگون بیش از هر زمان دیگری در دوران کودکی وجود دارد.

افراد زیادی در اطراف ما هستند که با گذشت چند دهه از زندگیشان هنوز استعدادشان را کشف نکرده‌اند. این افراد مدام خود را سرزنش می‌کنند که چرا در سنین کودکی و نوجوانی علایق خود را کشف نکرده‌اند. راه‌حل این مشکل، استعدادیابی کودک و نوجوان است. در واقع کشف استعدادها کمک می‌کند تا کودک بتواند بهترین عملکرد خود را در زمینه‌ای که در آن تبحر دارد به نمایش بگذارد. یکی از مهم‌ترین وظایف والدین، استعدادیابی کودکان است؛ چرا که این مسئله می‌تواند نقش سازنده‌ای در راستای موفقیت کودک در آینده داشته باشد و بهداشت جسمی و روانی او را تضمین نماید.

شناسایی استعداد کودکان در سنین پایین، نه تنها به تقویت استعدادها و از بین بردن کاستی‌ها و نقاط ضعفشان می‌انجامد؛ بلکه در مسیر رسیدن به موفقیت شغلی و تسریع در یادگیری مهارت‌های مختلف نیز به آنان کمک می‌کند.

در این مقاله، قصد داریم به اهمیت استعدادیابی در سنین کودکی و چگونگی شناسایی و تقویت آن پرداخته و شما را با آن آشنا می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنم تا پایان این مقاله را از دست ندهید و تا پایان آن با ما همراه باشید.

این مقاله 15 دقیقه از زمان شما را به خود اختصاص می‌دهد و در انتهای این مقاله شما با چگونگی استعدادیابی کودکان و موارد مرتبط با آن آشنا می‌شوید.

استعداد چیست؟

در حال حاضر تحقیقات و مباحث زیادی بر سر این موضوع وجود دارد که استعداد یک ویژگی ذاتی است یا اکتسابی؟ می‌توان گفت که اکثر دانشمندان بر سر این موضوع که استعداد یک هدیه‌ی خدادادی است و هر فرد استعداد مخصوص خودش را دارد اتفاق نظر دارند.

به اعتقاد محققان و دانشمندان متخصص در این حوزه هر فرد با کشف استعدادهایش و تلاش در راستای استعدادش می‌تواند به موفقیت های بسیاری دست یابد. استعداد یک ویژگی ذاتی است که راهی هوشمند برای دستیابی به موفقیت را به شما می‌دهد.

استعدادیابی فرآیندی است برای شناسایی و کشف توانایی‌های بالقوه‌ای که در هر فرد به شکل ذاتی وجود دارد. استعدادیابی به شکوفایی و بالفعل شدن استعدادها و تبدیل آن‌ها به مهارت فوق العاده‌ای که احساس خشنودی و رضایتمندی و کارآمدی را در فرد ایجاد می‌کند، کمک می‌کند و در پی آن؛ و در ادامه پس از ایجاد این احساس خوشایند در فرد این احساس به جامعه نیز انتقال پیدا می کند.

استعدادیابی در سنین کودکی چه ضرورتی دارد؟

استعدادها امری ذاتی هستند که منجر به وجود یکسری توانمندی‌های بالقوه در انسان می‌شوند. اما همه کسانی که در زمینه‌های مختلف استعداد دارند، لزوما به موفقیت دست پیدا نمی‌کنند. چرا که استعداد برای شکوفا شدن به بستر مناسب نیاز دارد. اگر در سنین کودکی و نوجوانی مسیر درستی برای پروش ظرفیت‌ها پیدا نشود، ممکن است فرد هرگز از قابلیت‌های منحصر به فرد خود مطلع نشود و در نتیجه استعدادهای او هدر رود. از همین رو؛ والدین باید به موقع برای استعدادیابی فرزندشان اقدام نمایند تا او شانس بیشتری در یافتن مسیر درست زندگی داشته باشند.

بهترین زمان برای استعدادیابی کودکان

بسیاری از پدر و مادرها نمی‌دانند که دقیقا چه زمانی باید برای استعدادیابی کودک خود اقدام نمایند. طبق نظر متخصصان سنین پیش دبستانی (3 تا 6 سال) بهترین زمان برای کشف استعدادهای کودکان است. چرا که در این دوره سنی هنوز آموزش‌های رسمی ارائه نشده، در نتیجه سوگیری ذهنی کمتری وجود دارد. این امر به متخصصان کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانند توانمندی‌های ذاتی را از توانمندی‌های اکتسابی تشخیص دهند. با این حال در نظر داشته باشید که استعدادیابی تنها به این سنین محدود نمی‌شود؛ در نتیجه کودکان بزرگ‌تر، نوجوانان و بزرگسالان نیز می‌توانند از خدمات مشاوره در زمینه استعدادیابی بهره‌مند شوند.

استعدادیابی در حوزه‌های مختلف

در گذشته بیشتر نظریه پردازان هوش و استعداد را به عنوان یک مفهوم کلی در نظر می‌گرفتند و برای ارزیابی آن نیز از یک شاخص کلی تحت عنوان ضریب هوشی یا همان IQ استفاده می‌کردند. اما به مرور زمان نظریه‌پردازانی نظیر هوارد گاردنر با مطرح کردن هوش‌های چندگانه به این موضوع پرداختند که هوش و استعداد ابعاد مختلفی دارد که هرکدام باید به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار بگیرد.

در همین راستا گاردنر در تئوری خود به هوش‌های زبانی-کلامی،  منطقی – ریاضی، بصری – فضایی، موسیقیایی، بدنی و جنبشی، درون فردی، برون فردی و طبیعت گرایی اشاره کرد. در نتیجه نداشتن استعداد در یک زمینه به این معنا نیست که فرد به طور کلی نمی‌تواند آدم توانمندی در زندگی باشد، بلکه ممکن است در حوزه دیگری هوش و استعداد داشته باشد که شما هنوز آن را شناسایی نکرده‌اید.

چگونه کودکان با استعداد را شناسایی کنیم؟

برای شناسایی یک کودک به عنوان یک فرد با استعداد بهتر است ابتدا کودک خود را زیرنظر گرفته و علایق او را شناسایی کنید.

این موضوع به شما کمک می‌کند که نقاط قوت فرزند خود را بشناسید و او را به بهترین وجه آموزش بدهید، به طوریکه اموزشها مطابق با نیازها و مهارتهای او باشد.

چالش هایی که در شناسایی استعدادها ایجاد می‌شود؟

در استعدادیابی کودکان، بزرگترین چالش مربوط به سن نسبی و سن رشد است. اگر کودک شما نسبت به بقیه بچه ها سن نسبی یا سن رشد کمتری دارد، ممکن است نسبت به همسالانش مهارت و استعداد کمتری به نظر برسد، فقط به این دلیل که در این سن و مرحله نسبت به دیگران قوت و سرعت کمتری در یادگیری مهارت‌ها دارد.

روش های استعدادیابی کودکان

برای اینکه بتوانید استعدادهای فرزند خود را کشف کنید، حرفه‌ای‌ترین اقدام این است که به یک روانشناس بالینی مراجعه نمایید. روانشناس با استفاده از آزمون‌های هوشی نظیر تست هوش وکسلر، تست هوش ریون یا تست هوش چندگانه گاردنر می‌تواند در مورد توانایی‌ها و استعدادهای خاص فرزندتان در حوزه‌های مختلف به شما اطلاعات بدهند. علاوه بر روش‌های تخصصی از طریق مشاهده دقیق رفتارهای کودک، توجه به علاقه مندی‌های خاص او و گرایش‌های خاصی که به موضوعات مختلف دارد، می‌توانید در مورد استعدادهای ذاتی او اطلاعات بیشتری به دست بیاورید.

حتما خیلی از ما تجربه داریم که در یک درس نمره کمی گرفتیم و باعث شد به کلاس تقویتی بریم تا نمره بهتری بگیریم و از طرفی در درس دیگری نمره خیلی خوبی گرفتیم و هیچ توجهی برای تقویت آن نشد.

نکته کلیدی در استعدادیابی کودکانمان که به اشتباه ترویج داده شده است همینجاست. در واقع برای استعدادیابی کودکانمان نیاز نیست آن‌ها در تمامی دروس متوسط یا عالی باشند. مثلاً، اگر کودکی در درس ریاضی نمره خوب و قابل قبول و در دروس دیگر نمره پایین‌تری را کسب کند؛ متاسفانه والدین تمام تلاششان را می‌کنند که آن درسی که نمره پایین‌تر دریافت کرده است را تقویت کنند و تلاش می‌کنند با گرفتن معلم خصوصی یا فشار آوردن و تمرین در این درس او را به اجبار در درسی که علاقه ندارد وادار به تمرین کنند. اما این روش نادرست کودک را به سمت سرکوب و معمولی شدن سوق داده و مانع بزرگی در جهت رشد و شکوفا شدن استعداد می‌شود.

مثلاً، کودکی در درس ریاضی قوی و موفق عمل می‌کنند. این کودک در حقیقت نشان داده است که در درس ریاضی استعداد و توانایی داشته و می تواند نابغه و خلاق باشد اما با کپی کردن سطح این کودک برای تمام سطوح  درسی، او را از توانمندی و استعداد واقعیش دور می کنیم. آن چیزی که موجب توانمندی کودکانمان است: علاقه ، استعداد و شرایط است.

وقتی توماس ادیسون پسر بود، معلمانش به او گفتند که او آنقدر احمق است که نمی‌تواند چیزی یاد بگیرد. آیزاک نیوتن در مدرسه ضعیف عمل کرد. آلبرت انیشتین قبل از اینکه بتواند صحبت کند چهار ساله و قبل از اینکه بتواند بخواند هفت ساله بود. یک سردبیر روزنامه والت دیزنی را به دلیل نداشتن ایده خوب اخراج کرد. معلم موسیقی کاروسو به او گفت: “تو نمی توانی آواز بخوانی، اصلا صدایی نداری.”

با این حال، توماس ادیسون به عنوان مخترع لامپ، گرامافون و فیلم متحرک شناخته شد. اسحاق نیوتن بیشتر برای توضیح چگونگی کار گرانش شناخته شد. آلبرت انیشتین به دلیل نظریه نسبیت مشهور بود و امروزه به عنوان پدر فیزیک مدرن شناخته می‌شود. والت دیزنی خالق شخصیت کارتونی میکی موس و بنیانگذار پارک های موضوعی دیزنی لند و والت دیزنی ورلد بود. انریکو کاروسو به ‌عنوان بزرگ‌ترین هنرمند ضبط اوایل قرن بیستم در نظر گرفته می‌شود.

چگونه آنها تا این حد موفق شدند؟

پاسخ ساده است: آنها در کودکی استعداد داشتند.

یادمان نرود وقتی در کودکی علاقه وجود دارد بهتر است بدانیم که استعداد او سه ویژگی دارد که باید شناسایی شود:

1) استعداد متنوع است.

2) استعداد منحصر به فرد است.

3) استعداد در نسبت با بیرون شکل می گیرد.

و در نهایت شرایط مناسب و محیط لازمه‌ی رشد و پیشرفت توانمندی اوست. در واقع استعداد کشف کردنی نیست، بلکه ساختنی است. استعداد همان مسیر عصبی است که از کودکی در فرد شکل گرفته و هر چه بزرگتر می شود خودش را به شکل پررنگ تری بروز می‌دهد، به شرطی که ما براساس شرایط اجازه ظاهر شدن را برایش میسر کنیم.

بنابراین این مسیری که والدین برای تربیت کودکان خود در پیش گرفته‌اند در سبک زندگی کودکانشان هم تاثیر شگرفی خواهد داشت. زیرا، اگر ما بخواهیم از تمام کودکان با استعدادها و توانمندی‌های مختلف کپی گرفته و همه را به یک مسیر یکسان هدایت کنیم، قطعاً جامعه‌ای فعال و پویا نخواهیم داشت. در این چنین جامعه‌ای نوجوانان و جوانان ما با بی‏انگیزگی، ناراحتی و افسردگی روبرو می‌شوند و دچار بی عملی، بی هدفی و مهمتر از همه با بلاتکلیفی عمیقی مواجه خواهند شد.

پیشنهادی سازنده که به والدین کودکان می‌شود این است که تلاش کنند فرزندانشان را در جهت استعداد ذاتی و توانمندی‌هایشان سوق داده و تشویق کنند. تا جایی که امکان دارد حامی آن ها در مسیر رسیدن به توانمندی هایشان باشند و هر کجا که ترس از شکست یا موفق نشدن برای آن‌ها اتفاق افتاد آن ها را به پشتکار بیشتر و دستاوردهای حاصل از بدست آوردن آن هدف و استعدادشان یادآور شوند.

در طول این مسیر به کودکانتان احساس ارزشمندی دهید حتی در صورتی که  هیچ دستاوردی نداشته باشند. احساس با ارزش بودنی که والدین به فرزندانشان می دهند در جهت رسیدن به رشد استعداد او کمک بسیار زیادی خواهد کرد.

به آن‌ها یادآوری کنیم که علاوه بر استعدادشان به موارد زیر توجه کنند

1- باور به توانمندی‌هایشان

2- اشتیاق آن‌ها برای علایقشان و استعدادشان

3- ابتکار برای فعال ماندن استعدادشان

4- تمرکز برای هدایت آن‌ها در مسیر توانمندی‌هایشان

5- تدارک‌های لازم برای این که هر چیزی خوب شروع شود، خوب هم به اتمام می‌رسد.

6- استمرار ورزیدن در انجام تمرینات

7- مداومت در مسیر قابلیت هایشان

8- شجاعت و اینکه هر اقدام و عملی نیاز به شجاعت دارد.

9- آموزش پذیری( در واقع تمایل او به گوش دادن، آموختن و به کاربردن)

10- شخصیت او در مسیر رسیدن به استعداد اهمیت دارد. زیرا، افراد از محدوده‌ی شخصیت خود بیشتر رشد نمی‌کنند.

11- روابط آنها بر استعدادشان تاثیر می‌گذارد و افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستند.

12- مسئولیت بخشیدن، استعداد آن‌ها را تقویت می‌کند.

13- کارگروهی استعداد آنها را چند برابر می‌کند. در واقع کسی به تنهایی نمی‌تواند کار بزرگی انجام دهد.

5 راه برای شناسایی و رشد استعداد در کودکان

هر کودکی با استعداد ذاتی متولد می‌شود که به مرور زمان نیاز دارد. والدین و معلمان پیش دبستانی می‌توانند در استفاده از استعدادهای خفته کودکان در سنین پایین کمک کنند. همان‌طور که کودکان رشد می‌کنند و توانایی‌های درونی خود را درک می‌کنند، اعتماد به نفس آنها را افزایش می‌دهد و به آنها در رشد و رشد شناختی مناسب کمک می‌کند.

در واقع، برای والدین لذت بخش است که می‌بینند بچه‌های کوچکشان شکوفا می‌شوند و مهارت‌ها و علایق خود را تقویت می‌کنند. اما همیشه برای کودکان آسان نیست که بدانند استعدادهای واقعی آنها در کجا نهفته است، به خصوص زمانی که گزینه ها بسیار زیاد و متنوع هستند. در ادامه پنج روش وجود دارد که به شما کمک می‌کند چگونه به عنوان والدین و سرپرست استعدادهای کودک خود را شناسایی کرده و به آنها کمک کنید.

1- از کودک خود پیروی کرده و علایق او را کشف کنید

برای پرورش امکانات درونی فرزندتان، باید از او پیروی کنید. باید بر اساس خواسته‌های او عمل کرده  و بی چون و چرا ویژگی‌های خاصی را که فرزندتان به آن تمایل دارد مشاهده کنید.

چه نوع فعالیت‌هایی به کودک شما علاقه مند است؟

آنها دوست دارند در ساعات آزاد خود چه کاری را انجام دهند؟

چه چیزی آنها را هیجان زده می‌کند؟

بر اساس مشاهدات خود، می‌توانید گزینه‌های دیگر را برای فعالیت‌های مختلف به فرزند خود پیشنهاد دهید. اما به خاطر داشته باشید، که در نهایت این فرزند شماست که تصمیم می‌گیرد، آیا می‌خواهد در درازمدت به آن فعالیت ادامه دهد یا خیر. با این حال، وقتی از روش‌های هدایت شده توسط کودک پیروی می‌کنید، حفظ تداوم در رشد مهارت‌ها برای والدین و کودکان آسان‌تر است.

2- به کودک خود زمان بدهید

اگرچه، مهم است که از نشانه‌های کودک برای شناسایی و شکوفا کردن استعداد کودک پیروی کنید، اما بدانید که کودکان نیز ممکن است بی‌ثبات باشند. علیرغم استعدادشان، ممکن است نظرشان تغییر کند و بعد از مدتی از آموزش دیدن خودداری کنند. برخی از کودکان با استعداد ممکن است تحت تأثیر بهترین دوستان خود قرار بگیرند و بخواهند خود را برای فعالیت‌هایی ثبت نام کنند که ممکن است اصلاً طبق استعداد و علایق آنها نباشد. چنین مواردی نیاز به رسیدگی دقیق والدین دارد.

اگر فکر می‌کنید فرزندتان مهارت‌های لازم برای پیشرفت در یک فعالیت خاص را دارد، اما از ادامه آن امتناع می‌کند، باید راه‌های مختلفی را امتحان کرده تا اطمینان حاصل کنید که فرزندتان به همان فعالیت‌ها علاقه دارد یا خیر؟ در این رابطه باید به کودک خود زمان بدهید تا بتواند به درستی تصمیم بگیرد و آن را با شما در میان بگذارد.

3- کودک خود را تحسین کنید

استعدادها و توانمندی‌های کودک خود را مشاهده کنید و آنها را به رسمیت بشناسید. همچنین، بر این اساس، او را به سمت تقویت مهارت های خاص راهنمایی کنید. این کار باعث افزایش عزت نفس فرزند شما می‌شود و به او انگیزه می‌دهد تا پتانسیل کامل خود را به کار گیرد. وقتی متوجه سختی کار کودک خود شدید، او را به خاطر تلاش و پشتکارش تحسین کنید.

4- اطلاع درست و دقیق در ارتباط با توانمندی هایشان را در اختیارشان قرار دهید

هنگام پرورش سرگرمی یا استعداد فرزندتان، مهم است که او موضوع را عمیقاً درک کند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما به دنبال موسیقی و یادگیری آن است، در مورد انواع سازهای موسیقی با او صحبت کنید، بزرگ ترین نوازندگان و دستاوردهای آنها را معرفی کنید. راه های غیرمستقیم زیادی برای ارائه اطلاعات در مورد فعالیت موردعلاقه‌ی فرزندتان وجود دارد که می‌توانید از آن ها استفاده کنید. سعی کنید اشتیاق آن‌ها را نسبت به کشف و کنجکاوی حفظ کنید و اجازه دهید گاهی اوقات فرزندتان خودش جواب سؤالاتش را پیدا کند.

5- به آنها کمک کنید بفهمند چه چیزی را دوست دارند

یک کودک ممکن است استعدادهای متعددی داشته باشد، دیگری ممکن است برای کشف استعدادهای طبیعی خود به زمان زیادی نیاز داشته باشد. نیازی به نگرانی در این مورد نیست، زیرا هر کودک منحصر به فرد است. چگونگی کمک والدین برای شناسایی و کشف استعداد و توانمندی‌های کودکان، درها را به روی آنها برای کشف فرصت‌های مختلف باز می‌کنند. والدین باید تلاش کنند تا این اطمینان را در کودک خود ایجاد کنند که فرزندان ذاتاً با استعداد هستند و با کشف استعداد باید از فعالیت‌ها و تجربیات مختلف مانند؛ هنر، ورزش، آشپزی و غیره لذت ببرند. این موضوع به کودکان کمک می‌کند تا کارهایی را که از انجام آنها بیشتر لذت می برند دنبال کنند.

به یاد داشته باشید که اوایل دوران کودکی قطعاً مرحله خوبی برای درک و هدایت کودک به سمت استعدادهای طبیعی خود است، تا بتواند در انتخاب فعالیت خود آموزش ببیند و از انجام آن نیز لذت ببرد، قبل از اینکه فشار تحصیلی وارد شود.

چگونه کودکان با استعداد را شناسایی کنیم؟

به گفته انجمن ملی؛ کودکان با استعداد، افراد تیزهوش کسانی هستند که در یک یا چند حوزه دارای سطوح برجسته‌ای از استعداد یا شایستگی هستند. دامنه‌ها شامل هر حوزه ساختار یافته فعالیت با سیستم نمادی خاص خود (مانند ریاضیات، موسیقی، زبان) و یا مجموعه‌ای از مهارت‌های حسی-حرکتی (مانند نقاشی، رقص، ورزش) است.

در اکثر کشورها، تعریف غالب از تیزهوشی ضریب هوشی 130 یا بالاتر است. در مقایسه با همسالان خود، کودکان تیزهوش ممکن است حافظه برتر، مهارت در خلق طرح های اصلی، یا توانایی تمرکز شدید برای دوره‌های زمانی طولانی از خود نشان دهند  اگرچه معلمان و سایر متخصصان آموزشی این مقیاس را اجرا می کنند، کارشناسان می گویند که والدین نقش مهمی در تشخیص اولیه استعداد در فرزندان خود دارند.

طبیعتا والدین می دانند که فرزندشان باهوش است یا خیر، اما آیا در مورد استعداد فرزندانشان نیز اطلاعاتی دارند؟ در اینجا مجموعه‌ای از رفتارها و ویژگی‌هایی که ممکن است نشان دهد فرزند شما دارای استعدادها یا استعدادهای ویژه است را عنوان کرده‌ایم.

1- به شدت کنجکاو

2- دارای حافظه عالی

3-بازه توجه طولانی

4-تفکر روان و انعطاف پذیر

5- مهارت استدلال عالی

6- مهارت حل مسئله عالی

7- دارای سرعت عمل بالا

8- توانایی تمرین و تکرار زیاد

9- دارای قدرت تخیل قوی و قدرتمند

10- توانایی برقراری رابطه ی خوب با دوستان، همسالان و مربیان و …

11- حس شوخ طبعی عالی

12- کمال گرا

13- دارای انگیزه درونی قدرتمند

14- شکاک، انتقادی و ارزیاب

15- عاشق آموزش و یادگیری

16- علاق مند به فعالیت‌ها و بازی های فکری -تحلیلی

17- دایره لغات گسترده

18- سرعت عمل در خواندن

19- علاقه مند به پرسش و کشف مسائل مختلف

چگونه کودک با استعداد خود را تشویق کنیم؟

به گفته جوآن اسموتنی، مدیر مرکز استعدادهای درخشان در دانشگاه ملی لوئیس در ایلینوی، و نویسنده کتاب Stand Up for Your Gifted Child، والدین می توانند کارهای زیادی انجام دهند. او می‌گوید:”گاهی اوقات ما از نظر آکادمیک بسیار متمرکز هستیم. ما نقش خلاقیت، تخیل و سرگرمی را نادیده می‌گیریم. نبوغ را نمی توان آموزش داد، اما می‌توان آن را تشویق کرد.”

کلید تربیت کودکان با استعداد، احترام به منحصر به فرد بودن، نظرات، ایده ها و رویاهای آنهاست. در خانه، کودکان باید بدانند که منحصر به ‌فرد بودن آن‌ها گرامی داشته می‌شود و از آنها قدردانی می‌شود که فقط خودشان هستند.

نکات عملی برای والدین برای کمک به کشف استعداد کودکان

1- برای فرزندتان با صدای بلند بخوانید. مهم است که والدین اغلب برای کودک تیزهوش خود بخوانند، حتی اگر کودک از قبل توانایی خواندن داشته باشد.

2- به فرزندتان کمک کنید علایق شخصی خود را کشف کند. تحریک علایق و حمایت برای رشد استعدادها حیاتی است. والدین باید فرزندان خود را در معرض علایق خود قرار دهند و آنها را تشویق کنند تا در مورد موضوعات مختلف مانند هنر، طبیعت، موسیقی و ورزش، علاوه بر دروس سنتی آکادمیک مانند ریاضی، خواندن و علوم بیاموزند.

3- صحبت با فرزندتان را جدی بگیرید. کودکان با استعداد و هوش کلامی اغلب کنجکاو هستند. اگر والدین سؤالات آنها را رد کنند، می‌توانند به راحتی ناامید شوند. وقت گذاشتن برای دادن پاسخ های کامل و کامل به فرزندتان نشان می‌دهد که شما به پرسش‌های فکری او احترام می‌گذارید.

4- از موزه های کودکان و علوم دیدن کنید. اینها تجربیات آموزشی عملی جالبی را ارائه می‌دهند. تهیه مواد برای بازی خلاقانه؛ به او کارتن های تخم مرغ، جعبه های مقوایی، مربع های نمدی، رول های دستمال کاغذی و غیره بدهید. کودکان با استعداد اغلب بسیار مبتکر هستند.

5- داستان سرایی را تشویق کنید. کودکان با استعداد می توانند بی نهایت تخیل باشند. خروجی های خلاقانه شگفت انگیز برای آنها شامل ساختن داستان، اجرای نمایشنامه یا کارگردانی ویدیوهای خانگی است.

6- در برابر وسوسه برنامه ریزی بیش از حد فرزندتان مقاومت کنید. برنامه ریزی بیش از حد چالش برانگیز نیست، بلکه خسته کننده است. اطمینان حاصل کنید که کودک شما زمانی برای استراحت، مطالعه برای سرگرمی و خیال پردازی را نیز دارد.

در اینجا نحوه برخورد برخی از افراد مشهور برای تشویق استعدادهای فرزندان خود آورده شده است

1- اپرا وینفری – مجری رسانه و بشردوست

مادربزرگش در 3 سالگی به او خواندن را آموخت. و از همان زمان عشق معروف او به کتاب و کتابخوانی آغاز شد.

2- مارک زاکربرگ – بنیانگذار فیس بوک

پدرش برنامه نویسی Atari BASIC را در دبیرستان به او یاد داد.

3- جی زی – خواننده رپ

مادرش که نمی‌توانست او را از ضربه زدن و ضرب گرفتن به میز آشپزخانه باز دارد، برایش جعبه‌ی موسیقی گرفت تا از آن استفاده کند

4- الکساندر گراهام بل – مخترع تلفن

پس از اینکه در سن 12 سالگی از برس و پارو یک پوسته گیر گندم ساخت، پدر دوستش یک کارگاه کوچک به او داد.

استعداد موزی چیست؟

استعداد کودکان به مانند مراحل رسیده شدن یک موز می‌ماند. در مراحل اولیه رسیدگی، موز رنگ سبز داشته و برای رسیدگی کامل باید در دمای ۱۰+ درجه سانتی گراد قرار داشته باشد، اما اگر محل نگهداری آن‌ها و درجه حرارت محیط موز نرسیده یا کال، مناسب نباشد موز به رنگ قهوه ای در آمده و طعم و رنگ مطلوب را هم نخواهد داشت.

استعداد ما نیز اینگونه است وقتی ما استعدادهای کودکانمان را در شرایط مناسب و در معرض آموزش‌های لازم و مورد نیازشان قرار ندهیم مانند مثال موز نمی‌توانیم انتظار مطلوب را از آنها داشته باشیم تا حداکثر توانمندی، دستاورد و قابلیت‌های ذاتی خود را بروز دهند.

چگونه با استعداد کودکان برخورد می‌کنیم؟

از شرایط مطلوب برای رسیدگی به استعداد کودکان، شناسایی علاقمندی ها و توانایی‌های آن ها در سنین پایین است. در مرحله‌ی بعد آموزش‌های لازم برای تقویت استعداد آن‌ها‌ست و قرار گرفتن این کودکان در محیط‌هایی که باعث افزایش این علاقه‌مندی‌ها و توانایی های آنها می‌شود، است. در صورتی که بسیاری از والدین فرزندانشان را مانند تولیدکنندگان موزی که می خواهند خیلی زود به درآمد حاصل از برداشت موز خود برسند، موزها را در اتاق حاوی اتیلن قرار می دهند تا زودتر از حد معمول موزها به مرحله توزیع و فروش برسند. این درحالی است که این محصولات به اندازه‌ی محصولاتی که به طور طبیعی سیر رسیدگی خود را طی می‌کنند از طعم و بافت مطلوب برخوردار نیستند و مدت ماندگاری آن‌ها نیز کوتاه است.

پیشامدهای ناگوار بعدی…

همانطوری که والدینی که می‌خواهند فرزندانشان خیلی سریع به خواسته های آنها برای موفقیت و ثروتمند شدن و یا رسیدن به موقعیت یا جایگاه اجتماعی که خودشان مد نظر دارند و فکر می‌کنند درست است برسند آنها را مانند مثال بالا در شرایطی قرار می دهند مثل؛ خواندن در رشته ایی که پدر و مادر تایید می‌کندن، یا رفتن به مدرسه‌ایی که رقابت شدید درسی وجود دارد، برای رفتن به دانشگاه های خوب کشور و دستیابی به رتبه های خوب ؛ آنها را در تب و تاب کنکور و کلاس های مختلف و تست های گوناگون می اندازند.

در این شرایط بدون اینکه فرزند شما بداند در یک جریانی قرار می‌گیرد که ممکن است در سن های بالاتر دچار احساس یاس، نا امیدی و مهمتر از همه بیکاری بعد از فارغ التحصیلی شوند. همان طور که در مثال موزها مدت ماندگاری این نوع موزهایی که تحت شرایط خاص رسیده شده‌اند کوتاه است.

از طرفی مواجه شدن با حجم عظیمی از انتظارات جامعه، خانواده و مردم برای داشتن دستاورد در رشته‌ی خوب و دانشگاه خوب و در نهایت رویارویی با بحران نداشتن کار،  حالتی از بلاتکلیفی شدید و دوراهی ها و سوالات مختلف را برای کودک شما ایجاد می‌کند. این افراد همان کودکان دیروزی بودند که در جهت علایقشان حرکت نکردند و الان دچار سندروم افراد موفق بد حال هستند. کسانی که تعدادشان در جامعه روز به روز در حال افزایش است.

والدین و پدر و مادرهایی که در طول زندگی تلاش می‌کنند فرزندانشان موفق و شاد باشند بهتر است بدانند؛ که مسیر شادی و موفقیت فرزندانشان لزوما از دانشگاه و تحصیلات در رشته‌های خاص پزشکی و مهندسی نمی‌گذرد بلکه شادی و موفقیت آنان در زمینه استعداد و علایق درونی آن‌ها رقم می‌خورد. ما به عنوان والدین باید فرصت بروز استعدادهای کودکانمان را فراهم کنیم تا آنها بهترین خودشان را ارائه دهند تا خلاقیت، ذوق درونی، نشاط و حرکت‌های بزرگ و موفقی را از آنها ببینید.

نویسندگان: مریم حسینی – یاسمن وزیرزاده