استعدادیابی کودکان 3 تا 6 ساله به چه شکلی انجام می‌شود؟

بهترین سن برای استعدادیابی کودک من چیست؟ چگونه می‌توان کودکان بین 3 تا 6 ساله را استعدادیابی کرد؟

در مقالات قبل در ارتباط با استعدادیابی در سنین کودکی صحبت کردیم و اهمیت آن را نیز مورد بررسی قرار دادیم. دوره کودکی از نظر رشدی دوره بسیار حساس و مهم زندگی است. مغز کودکان به سرعت در حال رشد و تغییر بوده و قدرت یادگیری در این سنین بسیار بالا است. در نتیجه طبق نظر کارشناسان از آنجایی که کودکان در سنین 3 تا 6 سالگی هنوز تحت آموزش‌های حرفه‌ای قرار نگرفته‌اند، ذهنشان سوگیری خاصی پیدا نکرده و به عبارت دیگر کاملا بکر است. از همین رو بهتر است که استعدادیابی در این برهه زمانی انجام شوند.

همه‌ی ما انسان هستیم. این بدان معناست که همه ما با یک توانمندی ذاتی به دنیا می‌آییم که هر چیزی را در خود پرورش دهیم و بر اساس آن، مهارت‌های خود را تقویت کنیم. پس می‌توان گفت سنین کودکی بهترین و مهمترین زمانی است که بایستی استعداد ویژه‌ای را که کودک ما از آن برخوردار است را شناسایی کنیم. پس جای تعجب نیست که مسئولیت شناخت مهارت‌های فرزندان بر عهده والدین است.

فرآیند استعدادیابی می‌تواند از یک کودک نوپا تا کودک نوپای دیگر بسیار متفاوت باشد، اما هدف اصلی یکسانی دارد که آن هم شناسایی استعداد در زمان مناسب و پرورش آن در جهت درست می‌باشد. به عنوان والدین، مسئولیت شما توجه به مهارت‌ها و استعدادهای ذاتی فرزندتان است تا رشد او را به شیوه‌ای درست رشد و ارتقا دهید. همه کودکان نوپا در سنین پایین استعداد آشکاری از خود نشان نمی‌دهند و بسیاری از آنها تا سال‌های آخر خود شخصیت خود را حفظ می‌کنند و شناسایی استعداد در این سنین برای والدین کمی سخت و زمان‌بر است؛ چرا که استعدادهای کودک پنهان است و هنوز به مرحله ظهور و بروز نرسیده است.

ممکن است از خود بپرسید که دقیقاً چگونه می‌توان استعداد ویژه کودک را تشخیص داد؟ نشانه‌هایی که نشان می‌دهد فرزند شما دارای پتانسیل طبیعی برای تبدیل شدن به یک موسیقی‌دان، هنرمند، ورزشکار، نویسنده یا حتی یک آشپز ماهر است چیست؟ آیا فرزند شما چیزی که برای ستاره شدن لازم است را دارد؟

(همچنین بخوانید: استعداد چیست؟ آیا همه ی انسان‌ها با استعدادند؟)

بهترین سن برای استعدادیابی کودک

سن استعدادیابی کودک از جمله مسائلی است که والدین حتما باید به آن توجه نمایند. طبق نظر کارشناسان بهترین زمان برای استعدادیابی کودکان حدود 3 تا 6 سالگی است. در این زمان انجام تست‌های هوش و انواع آزمون‌های روانی مرتبط می‌تواند به والدین کمک کند تا توانمندی‌های منحصر به فرد کودک خود را بشناسند و با آگاهی بیشتر زمینه را برای پروش این توانمندی‌ها فراهم کنند. اگر هنوز فرصت نکرده‌اید تا برای استعدادیابی‌فرزندتان اقدام کنید، جای نگرانی نیست، در هر سنی می‌توانید اقدام کنید اما هر چه زودتر اینکار را بکنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت.

اقداماتی که باید برای شناسایی استعدادها انجام دهیم؟ برای اینکه در سنین 3 تا 6 سالگی استعدادهای کودک خود را کشف کنید، بهترین کار این است که به یک متخصص کودک مراجعه نموده و از او بخواهید تا از فرزندتان تست هوش بگیرد. امروزه آزمون‌های بسیار پیشرفته‌ای وجود دارد که به شما کمک می‌کند با توانمندی‌های بالقوه فرزند خود در جنبه‌های مختلف آشنا شوید.

تست هوش وکسلر و تست ارزیابی هوش‌های چندگانه گاردنر از جمله رایج‌ترین ابزارهایی هستند که روانشناسان برای استعدادیابی کودکان از آن‌ها بهره می‌گیرند. متخصص به کمک مشاهده دقیق، توجه به علاقه‌مندی‌های خاص کودک و قدرت انتخاب او از همان سال‌های ابتدایی کمک می‌کند تا برترین هوش فرزندتان را کشف کرده و برای پرورش آن روش مناسبی انتخاب نمایید.

چگونه استعداد پنهان کودک خود را شناسایی کنیم؟

1- به فعالیت های روزانه او توجه کنید

اگر کودک شما دوست دارد همیشه آواز بخواند یا زمزمه کند یا روی هر تکه کاغذ یا دیوار تمیزی که پیدا می‌کند نقاشی بکشد، تشخیص اینکه کودک شما به کارهای هنری گرایش دارد برای شما دشوار نیست. اما اگر او زیاد صحبت می‌کند و دوست دارد داستان‌های زیادی بسازد، ممکن است استعداد طبیعی به عنوان سخنور، مجری یا وکیل در کودک نوپای شما وجود داشته باشد. توجه کنید که فرزندتان در طول روز چگونه رفتار می‌کند، این عمل به شما کمک می‌کند تا علایق و تمایلات او را راحت‌تر شناسایی کنید.

نشانه دیگری که باید به آن توجه کنید که آیا توجه کودک شما به یک فعالیت خاص است؟؟ جالب است بدانید که یک کودک با استعداد طبیعی می‌تواند علاقه خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ کند. دختر یا پسرتان را به حال خودش رها کنید و او را زیر نظر بگیرید.

برخی از بچه‌ها مهارت‌های حرکتی ظریف خوبی دارند، برخی دیگر با مهارت‌های حرکتی درشت بهتر عمل می‌کنند و برخی دیگر مهارت‌های حسی دارند که نشان می‌دهد چه فعالیتی به طور طبیعی برای آنها اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، کودکی که هماهنگی چشم و دست خوبی دارد ممکن است بتواند یک آلت موسیقی بنوازد. کودکی که مهارت‌های حرکتی ظریف دارد، ممکن است در نقاشی‌های پیچیده و دقیق یا درست کردن کاردستی عملکرد موفقی داشته باشد.

2- عادات بازی او را زیر نظر بگیرید

برخی از کودکان محتاط‌تر از دیگران هستند. بهتر است به جای نظارت بر هر فعالیت آنها، عادات بازی آنها را بررسی کرده و زیر نظر بگیرید. زیرا، به احتمال زیاد در طول زمان بازی استعدادهایشان بیش از هر زمان دیگری نمایان می شوند. به میزان پرخاشگری، اشتیاق یا تعهد فرزندتان نسبت به جنبه‌های مختلف بازی توجه کنید تا استعدادهای پنهان او را شناسایی کنید.

3- انواع گزینه های تفریحی را امتحان کنید

برای کشف کامل توانایی‌های فرزندتان، باید او را در معرض گزینه‌های مختلف تفریحی و رشدی قرار دهید. کاری که او با زمان خود انتخاب می‌کند به وضوح نشان‌دهنده علایق و استعداد اوست. اینکه او چه نوع برنامه‌ای را از تلویزیون تماشا می‌کند و چه نوع بازی هایی را دوست دارد انجام دهد، می‌تواند نشان دهنده‌ی شخصیت او باشد.

4- برای درک محدودیت های او چالش هایی را مطرح کنید

هنگامی که استعداد طبیعی فرزندتان را شناسایی کردید، او را به انجام کارهای چالش برانگیزتر دعوت کنید تا ببینید توانایی‌های طبیعی او چقدر رشد کرده است. این کار ممکن است کمی تعجب شما را برانگیزد، چرا که استعدادها و توانمندی‌های فرزندتان از یک نقطه عطف رشدی جدید عبور خواهد کرد و خود را بیشتر از قبل نشان خواهند داد.

راه هایی برای ارتقای استعداد در کودکان

هنگامی که از توانایی‌ها و تمایلات فرزند خود مطمئن شدید، گام منطقی بعدی در فرآیند استعدادیابی، ارتقای این استعداد است. سعی کنید او را به انجمن‌ها یا گروه‌های اجتماعی مشترکی ببرید که در آن کودکان با استعدادها و علایق مشابه حضور دارند. این عمل می‌تواند علاقه کودک  شما را به استعداد ذاتی او افزایش داده و تقویت کند.

اطمینان حاصل کنید که فرزند شما به دنبال استعدادهای خویش است و تحت فشار آرزوهای و علاقه مندی‌های شما قرار نمی‌گیرد. فرزند خود را تشویق و تحسین کنید و اجازه دهید در مسیر استعدادها و علاقه مندی‌های خود قدم بردارند.

فراموش نکنید که هر کودکی استعداد منحصر به فردی دارد. برای کشف، شناسایی و پرورش آن تلاش کنید. اگر در زمان مناسب شناسایی شود، نه تنها استعداد فرزند شما می تواند مسیر شغلی را برای او هموار کند، بلکه شخصیت و زندگی او را نیز شکل می دهد.

برای استعدادیابی کودک سه ساله چه کاری باید انجام داد؟

متخصصان بر این باورند که سه سالگی زمان مناسبی برای آغاز فرایند استعدادیابی در کودکان است. والدین در این سن می توانند از کارشناسانی نظیر روانشناسان کودک کمک گرفته و به واسطه آن ها توانمندی های ذاتی فرزند خود را کشف نمایند. این امر به آن‌ها کمک می‌کند تا در سنین بعدی برای هدایت و آموزش فرزندشان مسیرهایی را انتخاب کنند که شانس موفقیت بالاتر از همه باشد.

اگر می‌خواهید از سنین کودکی توانمندی‌های منحصر به فرد فرزندتان را کشف کنید، باید برخی اصول روانشناختی مهم را مد نظر قرار دهید. این اصول به شما کمک می‌کنند تا درک بهتری از استعدادهای فرزندتان داشته باشید و مسیر صحیحی را برای کشف آن‌ها در پیش بگیرید.

متخصصین برای استعدادیابی کودک سه ساله چه کاری انجام می دهند؟

براساس نظریه‌های اولیه در مورد هوش، روانسنجان آن را به عنوان یک مفهوم کلی در نظر می‌گرفتند و با شاخصی تحت عنوان ضریب هوشی یا IQ آن را می‌سنجیدند. اما به مرور زمان با شکل گیری نظریه‌هایی نظیر هوش‌های چندگانه اکثر متخصصین بر این مسئله اتفاق نظر پیدا کردند که هوش اجزای مختلفی دارد که هریک از این اجزا باید به طور جداگانه ارزیابی شود.

برای مثال گاردنر در تئوری خود 8 جزء مختلف را برای هوش در نظر گرفت که هوش‌ کلامی، هوش‌ منطقی و ریاضی، هوش‌ بصری و فضایی، هوش‌ موسیقیایی، هوش‌ بدنی و جنبشی، هوش‌ درون فردی، هوش‌ برون فردی و هوش‌ طبیعت گرایی را شامل می‌شوند.

متخصصان با در نظر گرفتن این جنبه‌های مختلف تلاش می‌کنند رفتار کودک در هریک از این حوزه‌ها را زیر نظر بگیرند و به این ترتیب با رویکردی چند وجهی برای کشف استعدادهای کودکان اقدام کنند.

1- مشاهده گر ریزبینی باشید

برای اینکه بتوانید استعدادهای فرزندتان را کشف کنید، پیش از هرچیز بسیار اهمیت دارد که مشاهده‌گری ریزبین و دقیقی باشید. در همین راستا باید رفتارهای روزمره کودک خود را زیر نظر بگیرید و ببینید بیش از همه نسبت به چه مسائلی واکنش نشان می‌دهد و چه فعالیت‌هایی برای او جذاب‌تر هستند.

2- وقت بیشتری را برای بازی با کودک اختصاص دهید

یکی از قدرتمندترین ابزارهایی که به کمک آن می‌توانید با کودکان ارتباط برقرار کرده و از آن‌ها اطلاعات کسب کنید، بازی کردن است. در نتیجه تلاش کنید از همان سال‌های ابتدایی برای بازی کردن با فرزند خود وقت بگذارید و در حین بازی به توانمندی‌ها، علایق و واکنش‌های کودک دقت نمایید.

3- نمودار رشد کودک را در نظر بگیرید

کودکان در سن 3 سالگی به سرعت در حال رشد هستند. آن‌ها روز به روز مهارت‌های کلامی بیشتری دست پیدا کرده و از نظر توانایی‌های حرکتی قدرتمندتر می‌شوند. سرعت رشد آن‌ها در جنبه های مختلف می‌تواند نشانه مهمی از استعدادهای نهفته شان باشد

برای مثال برخی کودکان زودتر از سایرین شروع به حرف زدن می‌کنند و می‌توانند اشعار یا داستان‌های طولانی را حفظ کنند. این مسئله می‌تواند به شما نشان دهد که فرزندتان از نظر هوش کلامی استعداد بالایی دارد. برای اطمینان یافتن از این موضوع بهتر است در مورد رفتارها و توانمندی‌های فرزندتان با یک مشاور کودک صحبت نمایید و در فرایند استعدادیابی از وی کمک بگیرید.

4- کودک را با اطلاعات بیش از حد محاصره نکنید

برخی از پدر و مادرها برای اینکه استعدادهای کودک را کشف کنند از سنین بسیار کم او را در معرض حجم زیادی از اطلاعات قرار می‌دهند و آموزش‌هایی نامتناسب با سن فرزندشان به او ارائه می‌دهند. این کار نه تنها به شکوفایی هرچه بیشتر استعدادهای فرزندتان کمک نمی‌کند، بلکه با فشار آوردن به ذهن او می‌تواند منجر به احساس ناتوانی و اضطراب شود. در نتیجه تلاش کنید همواره هم گام با سرعت رشدی فرزندتان پیش بروید و در سنین خردسالی بیشتر آموزش‌ها را در جریان بازی در اختیار او قرار دهید.

5- از روانشناسان کودک کمک بگیرید

روانشناسان بالینی متخصص در حیطه کودک در زمینه ارزیابی هوش و استعدادهای کودکان آموزش دیده‌اند. مراجعه به آن‌ها به شما کمک می‌کند تا به طور حرفه‌ای‌تری در مورد توانمندی‌های فرزندتان اطلاعات کسب کنید و در مورد روش تربیتی خود نیز از روانشناس بازخورد بگیرید.

برای استعدادیابی کودک چهار ساله چه کاری باید انجام داد؟

استعدادیابی کودک چهار ساله اقدامی مناسب برای شناخت استعدادهای کودکان است. در این سن هنوز آموزش‌های مرتبط با مدرسه آغاز نشده، در نتیجه کودک ذهن بکرتری دارد و بیش از هرچیز بر اساس نیروهای درونی خود هدایت می‌شود. اما برای استعدادیابی دقیق فرزندتان در سن چهار سالگی باید از روانشناس کودک کمک بگیرید. روانشناس با انجام انواع مصاحبه‌ها و آزمون‌های روانی به توانمندی‌های منحصر به فرد فرزندتان پی می‌برند.

بسیاری از والدین در مورد اینکه دقیقا چه سنی باید برای استعدادیابی فرزند خود اقدام کنند، شک و تردید دارند. طبق نظر کارشناسان بهترین بازه زمانی برای انجام این کار سنین 3 تا 6 سالگی است. در نتیجه اگر بچه چهار ساله‌ای دارید و به دنبال کشف توانمندی‌های خاص او هستید، باید گفت که زمان درستی را انتخاب کرده‌اید. در این سن فرزند شما به دلیل اینکه هنوز به طور رسمی تحت تعلیم‌های حرفه‌ای قرار نگرفته، بیش از همه بر اساس نیروهای درونی خود هدایت می‌شود. در نتیجه متخصصین راحت‌تر می‌توانند پی به استعدادهای ذاتی او ببرند.

توصیه هایی برای خانواده‌هایی که کودک 4-6 ساله دارند

1- برای بازی با کودک زمان بگذارید

بازی یکی از مهم‌ترین راه‌های برقراری ارتباط با دنیای کودکان است. در جریان بازی می‌توانید به علایق فرزندتان پی ببرید و توانایی‌های خاص او را کشف کنید. در نتیجه در طول روز زمان‌های خاصی را برای بازی با کودک اختصاص دهید و در طول این مدت رفتارهای او را بیشتر تحت نظر بگیرید.

2- به هیجانات کودک دقت کنید

اینکه فرزندتان بیشتر از چه موضوعاتی شگفت زده می‌شود و هیجانات خود را بیش از همه در مواجهه با چه مسائلی ابراز می‌کند، چراغ راهی برای درک بهتر استعدادهای اوست. برای مثال برخی بچه‌ها از همان سنین پایین نسبت به برخی بازی‌ها علاقه مندترند و شور و هیجان خاصی برای انجام آن ابراز می‌کنند. نباید این اشتیاق را نادیده بگیرید، پس بستری فراهم نمایید تا کودک بتوانند به موضوعات مورد علاقه‌اش بیشتر بپردازد.

3- سرگرمی‌های کودک را بر اساس علایق خود انتخاب نکنید

یکی از مهم‌ترین پارامترها در شکوفایی استعداد کودکان، هدایت زندگی کودک برای اساس علایق خود اوست. در حقیقت نباید فکر کنید آنچه برای شما جذاب است حتما باید برای فرزندتان هم جالب باشد. ممکن است فرزندتان استعداد و توانمندی‌های بسیار متفاوتی با شما داشته باشد. در نتیجه اگر دائما سلایق خود را بر او تحمیل کنید، ممکن است استعدادهای او سرکوب شده و نهفته باقی بمانند.

4- مطالب آموزشی را متناسب با سن کودک ارائه کنید

کودکان چهار ساله برای درگیری در آموزش‌های طولانی مدت آماده نیستند. آن‌ها هنوز نیاز دارند که زمان زیادی را به بازی و کاوش در محیط اختصاص دهند. در نتیجه اگر می‌خواهید در این زمان مطلبی را به فرزند خود یاد بدهید، بهتر است آن را در قالب یک بازی و با محتوایی متناسب با سن کودک ارائه دهید. خسته کردن کودک برای آموزش مطالب گوناگون منجر به فشار روانی او می‌شود و به جای شکوفایی استعدادها نتیجه عکس می‌دهد.

5- مشورت با یک متخصص را فراموش نکنید

اگر می‌خواهید به طور دقیق در مورد استعدادهای فرزندتان اطلاعات کسب کنید، باید تنها به حدس و گمان‌های خود اکتفا نکنید. در همین راستا باید اطلاعات خود را در زمینه اجزای مختلف هوش و استعداد بالا ببرید و از یک روانشناس کودک در این فرآیند کمک بگیرید. روانشناس با ابزارهای حرفه‌ای نظیر تست‌های هوش به شما کمک می‌کند تا به شناخت عمیق‌تری در مورد فرزندتان برسید.

5 گام برای شناخت نقاط قوت در کودکان

همه بچه ها نقاط قوت و چالش هایی دارند. طبیعی است که روی چیزهایی که برای فرزندتان خوب پیش نمی‌روند و مهارت‌هایی که نیاز به بهبود دارند تمرکز کنید. اما دیدن نقاط قوت فرزندتان به همان اندازه مهم است. دانستن این نقاط قوت به شما کمک می‌کند تا خودآگاهی و عزت نفس فرزندتان را تقویت کنید. شما همچنین می‌توانید از این نقاط قوت برای کار در زمینه‌های چالش‌ برانگیز به روش‌هایی استفاده کنید که خسته کننده نیستند. پیروی از این مراحل می تواند به شما در شناخت نقاط قوت فرزندتان کمک کند.

1-انواع مختلف نقاط قوت را در نظر بگیرید

نقاط قوت می‌تواند بزرگ یا کوچک، قابل مشاهده یا پنهان باشد.سعی کنید با زیر نظر گرفتن فرزندانتان، نقاط قوتشان را پیدا کرده و بر اساس آن ، کودکتان را آموزش دهید.

2- علایق فرزندتان را دنبال کنید

گاهی اوقات وقتی فرزند شما علایق خود را کشف می‌کند، نقاط قوت ظاهر می شود. در مورد راه‌هایی تحقیق کنید که به فرزندتان کمک می‌کند تا علایق خود را دنبال کند و نقاط قوت جدید را کشف کند. به خاطر داشته باشید که کشف نقاط قوت ممکن است به آزمون و خطا نیاز داشته باشد. ممکن است فرزند شما فوراً در کاری خوب نباشد، و این اشکالی ندارد.

3- به کودک خود کمک کنید تا نقاط قوت خود را شناسایی کند

سعی کنید با فرزندتان یک «زنجیره نقاط قوت» بسازید. این یک فعالیت جالب است که به فرزند شما اجازه می دهد نقاط قوت را به شکل ملموس ببیند. فرزند شما همچنین می تواند یک “جعبه دستاوردها” بسازد. جعبه‌ای را برای خود تهیه کنید و دستاوردها و نقاط قوت خود را در آن بیاندازد. این یک راه سرگرم کننده برای بچه ها است که ببینند چه کاری را به خوبی انجام می‌دهند.

4- در مورد نقاط قوت صحبت کنید

گفتگوی دقیق و صادقانه در مورد نقاط قوت و ضعف می‌تواند به شما و فرزندتان کمک کند تا توانایی‌ها را ببینید و درک کنید. نکاتی را برای صحبت با فرزندتان دریافت کنید.

5- به نقاط قوت و موفقیت های فرزندتان توجه کنید

مراقب کودک خود باشید و در مورد موفقیت های کوچک و بزرگی که متوجه می شوید و نقاط قوتی که به موفقیت فرزندتان کمک می‌کند، یادداشت برداری کنید. این روش بسیار خوبی برای تشویق و تحسین فرزندتان است.

فعالیت‌هایی که در سن 4-6 سالگی نشان دهنده‌ی استعدادکودک شما هستند

1-کودک به طبقه بندی اشیاء علاقه زیادی دارد

جوراب هایش را جفت می‌کند، ماشین‌های اسباب بازی را بر اساس رنگ، اندازه یا شکل در یک خط می چیند و یا ممکن است دوست داشته باشد اشیا مرتب و سازمان یافته باشند. در صورت وجود این نشانه ها، کودک شما احتمالا به عنوان یادگیرنده دائمی شنیداری شناخته می‌شود که به این معنی است که یک متفکر تحلیل گر، بسیار منظم و دقیق در جزئیات است. او ممکن است به دنبال یافتن الگوهای گوناگون باشد که معمولا از نشانه‌های اولیه استعداد ریاضی و علوم است.

برای پرورش این ویژگی کودک بازی ها و فعالیت هایی را پیدا کنید که شامل الگوها و جفت کردن هستند. انجام فعالیت هایی که مهارت‌های ریاضی را تقویت می‌کنند و تجربیاتی که مورد علاقه دانشمند کوچک هستند هم می‌توانند بسیار مفید باشند.

کودک را مسئول انجام کارهایی بکنید که با علاقه کودک به طبقه بندی در ارتباط باشند. برای این دسته از کودکان جمع آوری اشیا بسیار جالب است. بهتر است ظرف های پلاستیکی در اختیار کودک قرار دهید تا بتواند اشیا کوچک مانند سنگ، صدف و هر چیز دیگری که دوست دارد را در آنها جمع آوری کند.

2- کودک بدون وقفه حرف می‌زند

احتمالا کودک وراج شما توانایی کلامی پیشرفته‌ای دارد، داستان‌ها و موضوعات مختلف را به هم ارتباط می‌دهد و اشکالات مختصر دستوری و تلفظی دارد. علاوه بر این ممکن است بسیار سریع حرف بزند و تا وقتی که به خواب نرفته است از حرف زدن دست نکشد. کودک تمایل دارد کلام آخر را بگوید و شاید اینطور به نظر برسد که تلاش می‌کند شما را با استدلالش کاملاً قانع کند. مهارت کلامی می‌تواند یکی از نشانه‌های کودکان با استعداد و کلید موفقیت در مدرسه و بسیاری دیگر از جنبه های زندگی باشد. کودکانی که از استعداد بالای قانع کردن و متقاعد کردن برخوردار هستند، احتمالا مشاغلی مانند وکالت یا روزنامه نگاری را انتخاب می‌کنند.

برای تقویت این استعداد کودک، از او بخواهید داستان‌هایی را برایتان بگوید که بتوانید با کمک همدیگر به یک کتاب تبدیل کنید تا آن را باهم بخوانید. با کودک مصاحبه کنید و افکارش را در فایل تصویری یا صوتی ثبت کنید. به او کمک کنید برای اعضای خانواده یا دوستانش نامه بنویسد. فراموش نکنید به موازات تشویق و تقویت مهارت های نوشتن و حرف زدن، شنونده خوب بودن را هم به او آموزش دهید.

هر چند وقت یکبار از یک کتابخانه یا کتاب فروشی دیدن کنید و کتاب‌هایی پیدا کنید که کودک را به چالش می‌کشند. ممکن است کودک بر خلاف همسالانش بیشتر کتاب‌هایی را ترجیح بدهد که کلمات بیشتری نسبت به تصاویر داشته باشد. به ایده ها و نظرات کودک گوش کنید اما اگر کودک از حرف زدن خسته نمی شود بهتر است برای این کار محدودیت زمانی در نظر بگیرید تا حداقل مدت زمان کوتاهی را در روز به سکوت اختصاص دهید!

3- کودک همه چیز را دستکاری می‌کند

او به شدت دوست دارد کشف کند که اشیا مختلف چگونه کار می‌کنند و به همین دلیل ممکن است اجزای وسایل گوناگون را باز کند و تلاش کند تا شیوه کارکرد آن را کشف کند و دوباره آنها را روی هم سوار کند. او عاشق ساختن برج با بلوک های خانه سازی است و از بازی کردن با ماشین ها لذت می‌برد.

این ویژگی‌ها نشانگر این است که کودک شما احتمالا یک یادگیرنده بصری-فضایی است. کودکانی که از سرهم کردن لذت می برند احتمالا در آینده مکانیک، مهندس، معمار، مخترع یا دانشمند می‌شوند.

در صورت مشاهده این خصوصیات در کودک بهتر است اسباب بازی‌ها و بلوک‌های خانه سازی در اختیار کودک قرار دهید تا کودک فرصت خلق، نابودی و خلق مجدد داشته باشد. او را تشویق کنید تا با جعبه‌های خالی مواد غذایی یا هر چیز دیگری که در خانه پیدا می‌کند، کاردستی درست کند.

او را به مراکز و زمین‌های بازی ببرید که امکان اکتشاف از طریق دست ورزی وجود دارد و از هر فرصتی برای نشان دادن و معرفی اشیا مکانیکی مانند، چراغ راهنمایی و رانندگی به کودک استفاده کنید. این دسته از کودکان به این دلیل که علاقه زیادی به کشف و دستکاری اشیا دارند ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند و به همین دلیل باید همیشه مواظب باشید تا به وسایل برقی یا اشیا تیز نزدیک نشوند.

4- کودک خیالباف است

احتمال دارد به نظر برسد کودک با دوستان خیالی‌اش در دنیای خودش غرق شده است. این دسته از کودکان معمولا از بازی‌های خیالی لذت می‌برند و در وقت آزادشان نقاشی می‌کشند و ایده‌های زیادی برای قسمت کردن با دیگران دارند. آنها ممکن است از وسایل به شیوه‌های تازه و غیرمعمول استفاده کنند، نسبت به ایده‌های مسخره اشتیاق نشان دهند و برای حل مشکلات از راه حل‌های خلاقانه استفاده کنند.

با وجود این ویژگی های احتمالا فرزند کوچولوی شما بدون تمرکز به نظر برسد اما شاید زمانش را به رویا بافتن در مورد ایده‌های بزرگش اختصاص می‌دهد. این گونه رفتارها اغلب نشانگر قدرت خلاقیت زیاد و علامت استعداد کودک است. زندگی روزمره ممکن است به نظر این متفکران خیال پرداز بسیار خسته کننده به نظر برسد و به همین علت و برای گریز از واقعیتی که دوست ندارند به دنیای خیال پناه می‌برند.

این دسته از کودکان به احتمال زیاد در آیند به کارهای خلاق مانند هنرپیشگی، نویسندگی، فیلم‌سازی یا طراحی لباس یا طراحی داخلی و به طور کلی فعالیت‌هایی که با هنر در ارتباط هستند، مشغول خواهند شد و تفکرات خلاقشان را برای حل مسئله در مسیرهای تازه در هنر و علم به کار می گیرند.

برای تقویت این مهارت در کودک، خلاقیت کودک را مورد تشویق قرار دهید و برای پرورش این هنرمند کوچولو ابزار لازم را در اختیارش قرار دهید. باهم ساز بزنید و آواز بخوانید و پروژه‌های علمی ساده ترتیب دهید. او را همراه خودتان به کنسرت موسیقی ببرید، به داستان های خیالی اش گوش کنید و برای نشان دادن عملکرد کودک برایش تماشاچی جمع کنید! بازدید از موزه به همراه سایر اعضای خانواده نیز از فعالیت‌هایی است که می‌تواند بسیار مفید و لذت بخش باشد.

5- به حل پازل علاقه دارد

او به شکل اغراق آمیزی عاشق حل کردن انواع مختلف پازل‌ها است. به نظر می‌رسد که کودک در حین بازی با پازل آزمون و خطای کمی انجام می‌دهد و قطعه مناسب را تقریبا با تلاش اول در جای مناسب قرار می‌دهد. این بچه‌ها یادگیرندگان دیداری-فضایی هستند. آنها بیشتر به صورت تصویری می‌اندیشند و می‌توانند به خوبی اجزا مختلف را در کنار یکدیگر قرار دهند. معمولا این کودکان می‌توانند در آینده کارآگاه، باستان شناس یا محقق شوند.

برای بهبود عملکرد این کودکان تا جایی که امکان دارد پازل و جدول، داستان‌های معمایی در اختیارشان قرار دهید و علاوه بر اینها بازی‌های مرتبط با چینش منظم اشیا و یا اسباب بازی هایی که برای حل مسائل فضایی ساخته شده‌اند هم برای کودک از اهمیت زیادی برخوردارند.

6- کودک خود را در قبال همه چیز مسئول می‌داند

کودک عقاید محکمی درباره شیوه انجام کارهای مختلف دارد و علاقه دارد خودش را در بازی‌ها و به طور کلی در هر فعالیتی نشان دهد. این دسته از کودکان معمولا به طور ذاتی رهبر هستند و این ویژگی در مدرسه، ورزش و بسیاری دیگر از جنبه های زندگی برای آنها پرفایده است. کودک مسئول، اغلب برای دیگران الهام بخش است و پیچیدگی‌ها و مشکلات را از زاویه دید متفاوتی می بیند. این کودکان معمولا بهترین عضو تیم هستند. از آنجا که قدرت رهبری در مشاغلی مانند تجارت، سیاست، نمایندگی و سازمان دهی عمومی از اهمیت بالایی برخوردار است، این کودکان به احتمال بیشتری به این حرفه‌ها مشغول خواهند شد.

برای تقویت این ویژگی کودک به او اجازه بدهید هدایت مسیر را در دست بگیرد، مثلاً ممکن است بخواهد شما را در مسیر پیاده‌روی هدایت کند. به او فرصت بدهید مسئولیت پروژه‌های خانگی مانند؛ مرتب کردن خانه یا مرتب کردن کفش‌ها را به عهده بگیرد. اجازه دهید وسایل اتاقش را به شیوه خودش مرتب کند و از او برای حل مشکلات خانواده کمک بخواهید. مثلاً به او بگویید:”ما همیشه برای رسیدن به کلاس ورزش دیر می کنیم، راه حلی به نظرت می رسد که به سروقت رسیدنمان کمک کند؟!” نیاز کودک به رهبری را اقناع کنید اما در عین حال به او بفهمانید که وقتی نوبت به مسائل بزرگسالان می رسد، این شما هستید که باید تصمیم بگیرید. علاوه بر این کودک را با مفاهیمی از قبیل رعایت نوبت و گوش دادن آشنا کنید.

7- کودک به صورت مداوم در حال جنب و جوش است

او دوست دارد همه چیز را با عجله انجام دهد و از هر چیزی که حرکت می‌دهد، لمس می‌کند، احساس می‌کند و به طور کلی با بدنش در ارتباط است لذت می‌برد. این دسته از کودکان یادگیرنده‌های فیزیکی یا جنبشی-بدنی هستند که اطلاعات را جذب می‌کنند و فعالیت‌هایی را ترجیح می‌دهند که با حرکت و عمل همراه هستند.

آنها ممکن است به فعالیت‌های ورزشی، رقص یا موسیقی که به مهارت‌های حرکتی ظریف نیاز دارند، بیشتر تمایل داشته باشند و در آینده به سمت مشاغلی می روند که مجبور نباشند پشت میز بنشینند مانند معلمی یا جنگلبانی و یا ممکن است از مهارت‌های پیشرفته دست برای مشاغلی مانند، سرآشپزی استفاده کنند.

برای پرورش این استعداد کودک باید فعالیت‌های فیزیکی را در برنامه روزانه او قرار دهید و از آنجا که این کودکان از انجام فعالیت‌های حرکتی تکراری به آسانی خسته می‌شوند، فعالیت‌ها را به صورت چرخشی انجام دهید تا جذابیتشان را از دست ندهند.

چون کودکان جنبشی-حرکتی از کشف موسیقی از خلال حرکت لذت می برند، به آنها فرصت آواز خواندن و رقصیدن بدهید. برای کودکانی که دوست دارند از دستانشان بیشتر استفاده کنند پروژه‌های نقاشی، مجسمه سازی، نخ کردن مهره و … ترتیب دهید.

یک برنامه خواب منظم و آرامش بخش برای این کودکان از اهمیت ویژه و بالایی برخوردار است. سعی کنید یک تا دو ساعت قبل از خواب یک میان وعده سبک مانند؛ شیر و غلات کامل در نظر بگیرید و بعد از آن یک حمام گرم، یک داستان زیبا می تواند به خوبی کودک را برای خواب آماده کند. گوش دادن به یک موسیقی آرامش بخش در تاریکی هم می تواند به تجدید قوای کودک کمک کند.

عکس: برای شناسایی استعدادهای فرزندتان با او همراه شده و او را زیر نظر بگیرید و علایقش را بسنجید.

شما قادر به کشف تمام استعدادهای کودک  خود نیستید!

حتی اگر هیچ کدام از این نشانه‌ها را در کودک مشاهده نمی‌کنید، باز هم برای کشف استعدادهای پنهان کودک آماده باشید. احتمال دارد با گذشت زمان ویژگی‌های منحصر به فرد او توجه شما را جلب کند. پرسیدن بازخورد افراد دیگر در خصوص زندگی کودک می‌تواند بینش تازه‌ای به شما بدهد. ممکن است مربی مهدکودک هنگام درست کردن کاردستی با کودک، متوجه توانایی خاصی در او شود و یا پرستارش متوجه چالاکی او در پارک و زمین بازی شده باشد و یا حتی پدربزرگ علاقه خاص او به طبیعت را کشف کرده باشد.

با مشاهده و کشف حوزه‌های استعداد طبیعی کودک می‌توانید به او کمک کنید تا دیده، شنیده و فهمیده شود اما به یاد داشته باشید در عین حال که برای دستیابی کودک به استعدادهای بالقوه‌اش تلاش می‌کنید،هدف نهایی شما باید عشق ورزی بی‌قید و شرط به کودک به خاطر خودش باشد.

نکاتی برای والدین …

1- تمام تلاش خود را انجام دهید تا از دنیای کودک و تفکرات او آگاه شوید. در واقع کودک شما آنچه را که می‌خواهد در ذهن خود مجسم کرده و یا درباره آن صحبت می‌کند.

2- همیشه سعی کنید تمام تلاش خود را انجام دهید تا کودکتان را در هر مسیری که قرار دارد تشویق کنید.

3- همیشه سعی کنید تمام نقاط قوت و ضعف حیطه علاقه کودک را برای او روشن کنید و با آگاهی کامل هر آنچه که در مسیر کودک قرار دارد را آگاه سازید.

4- از رها کردن فعالیتی توسط کودکتان نترسید. گاهی کودک در مهارتی استعداد بسیاری دارد اما ناگهان از آن دست می‌کشد و علاقه خود را تغییر می‌دهد.

شما به عنوان والدین باید توجه داشته باشید که نقش مهمی در رشد و سرکوب استعدادهای کودکان دارید. گاهی رفتارها و باورهای نادرست می‌تواند زندگی کودک را در مسیری اشتباه قرار دهد. از همین رو استعدادیابی کودکان امری بسیار مهم است که می‌تواند تاثیرات خود را بر جنبه‌های مختلف و از جمله پیشرفت جامعه نیز بگذارد.

همان طور که در مقاله نیز اشاره شد مشاهده مستقیم رفتار بچه‌‌ها در محيط خانه می‌تواند كمک زيادی به شناسايی استعدادهای آن‌ها كند. یکی از نکات مهمی که والدین باید در نظر داشته باشند، واقع‌بيني در كشف استعداد است. شما به عنوان والدین آگاه بهتر است اجازه دهید که کودک شما خود استعداد و علایقش را پیدا کند، در غیر این صورت، نه تنها به کودکتان کمکی نمی‌کنید، بلکه باعث به هدر رفتن استعدادهای واقعی او نیز می‌شوید.

همه‌ی کودکان استعدادهای خاصی دارند و نیاز دارند تا این استعدادها شناخته شده و پرورش یابد. استعدادیابی کودکان به معنی لاف زنی در مورد توانایی‌های او نیست، بلکه به معنی آموزش صحیح و مطابق با توانایی های کودک است. با آموزش مهارت های لازم با توجه به ویژگی های شخصیتی و رفتاری، استعدادهای درونی کودک پویا می شود.

نویسندگان: مریم حسینی – یاسمن وزیرزاده